بازگشت
یادی از مرحوم استاد ننگیالی(کارمند شایسته فرهنگ جمهوری افغانستان )
بشیر دژم بشیر دژم

 

 

اتحادیه هنرمندان موسیقی افغانستان

 

مختصری از زنده گی نامه هنری  شان

(تخلیصی از کتاب موسیقی ستاره های اریانا مولف، بشیر دژم)

 

   

 

استاد ننگيالى در كوچه كتابفروشى شهر كابل  به سال ( 1304) خورشيدى متولد شده اند.

ايشان يكي از شاگردان برجسته استاد فرخ افندى بوده اند كه از استادان   داخلى خود بجز از تورن غلام رسول هيچ جاى نامى ديگرى نبرده اند

درسال 1324 عضو و استاد تيورى موزيك باندوى اردو مقرر گرديده

- درسال 1320 به حيث رهبر آركستر هشت نفرى رياست بلديه كابل بفعاليت  آغاز كرد و درسال 1322 همراه با آركستر ياد شده ، به همكارى با راديو كابل وقت در ثبت آهنگهاى آواز خوانان راديو و ترانه هاى اطفال پرداخت.

-  درسال 1337 زمانيكه يك صنف موزيك درچوكات مكتب خورد ضابطان درپهلوى مسلك هاى ديگر ايجاد شد به حيث استاد عملى و نظرى آن مقرر گرديد وديرى نگذشت كه اولين آركستر20 نفرى را بنيان گذاشت.

- درسال 1333 ، استاد صنف موسيقى خورد ضابطان شد كه از ميان فارغان آن به تاسيس يك آركستر هژده نفرى پرداخت كه درين اركستر نيز با راديو همكارى داشت.

او درسال 1349 پس از سى سال خدمت  دربخش موسيقى نظامى كشور به درجه خورد ظابطى متقاعد شد.

- در سال 1353 تحت نظر غلام نبى وهاب بنياد اولين مكتب موزيك را گذاشت وبسال 1347 آركستر بزرگ مختلط را متشكل  از سازهاى محلى و اروپا ئى تشكيل نمود.

- استاد ننگيالى پس از تقاعد به عنوان نوازنده ترومپت و آهنگساز پيمان همكارى با راديو افغانستان بست ... استاد كه يكى از بهترين نوازندگان آرکستر شماره (2) راديوبود درسالهاى اخير بحيث رهبر اين اركستر  نيز خدمات شايسته اى را انجام داده  اوكه مدتى در كورسهاى موسيقى وزارت معارف نيز بعنوان معلم موسيقى ايفاى كرده است يكي از بنيانگذاران مكتب موزيك وزارت معارف بود كه در سال 1353 تأسيس شد.

- آثار هنرى استاد ننگيالى سه" اور تور" بمناسبت هاى مختلف تجليل از سالگرد هاى امير خسروبلخى ، ابو نصر فارابى و امير كرور، 85 آهنگ رزمى  و ميهنى وتنظيم آهنگهاى ديگرى از آهنگسازان كشور و به تعداد 150  آهنگ  متنوع از قبيل " سويت" ها و آهنگهاى آوازى براى عده از هنرمندان ذكور واناث منجمله ساربان  خيال، ځلاند، احمد ظاهر، ژيلا، رخشانه و ديگران همچنان موزيك  فلمهاى افغانى بنام " د آسمان په لور" و موزيك كوتاهى براى معرفى افغانستان به كشور هاى خارج و ترانه هاى زيادى  براى اطفال كودكستانها و سازمان جوانان كشور ساخته است موزيك" اوپرت" هايی راكه مرحوم استاد رفيق صادق درمرستون وقت كابل را دایركت ميكرد از ساخته هاى استاد ننگيالى بوده  كه سه بار شامل جايزه گرديد.

-  استاد ننگيالی  كه آلات موسيقى ترومپت، فلوت، پيانو، اكورديون وهارمونيه را بخوبى نواخته مى تواند درقالب آركستر بزرگ راديو افغانستان آهنگهاى زيادى را هارمونيزه  كرده و در اغلب آهنگهاى آرمونيزه شده نيز بحیث سوليست ( تكنواز) با مهارت بى نظيرى تك نوازى كرده است.....

استاد ننگيالى بقرار  اظهارات همين بخش گفته بودند كه يكى از بهترين آهنگهاى هارمونيزه كرده ام آهنگ محلى  شاه كوكوجان به آواز وهاب مددى و نغمهْ

( جوش طرب) درفلم  روز گاران است.

استاد ننگيالى از... اشتراك در سفر هاى هنرى خارجى شان منجمله كشور هاى ايران ، هندوستان ، چين ، چكوسلواكياى وقت و اتحاد شوروی سابق كه عمدتاً در آنها بحيث  نوازنده  و يا رهبر آرکستر ايفاى وظيفه  كرده است، گاهى از سازمان صلح وهمبستگى و از اتحاديه كمپوزيتوران اتحاد شوروى ديپلوم ونشان عالى بدست آورده است.

 استاد بعداز سالهاى 1355 تا 1371 خورشيدى مطابق 1992 عيسائى بخاطراينهمه زحمات خود به دريافت جوايز هنرى و مدال عالى  ومطلاى  هنرو اخذ ديپلوم آهنگساز درجه اول و نوازنده ْ سال تحسين نامه از وزارت تحصيلات عالى، ديپلوم از اتحاديه هنر مندان، اخذ جوائز درجه دوم آهنگهاى سياسى، اخذ مدال صداقت رياست جمهورى ديموكراتيك افغانستان ، مدال مطلاى مخصوصى  كه بمناسبت ده سالگى حزب وطن از بلند پايه ترين مقام سیاسى كشور منظور ميگرديد، مدال هفتاد سالگى استر داد استقلال افغانستان ، ديپلوم افتخارى ازطرف کمیته مركزى سازمان جوانان  رياست عمومى راديو تلويزيون و شوراى مركزى اتحاديه هنرمندان بدست آورده است.

ولى عمده ترين پاداش هنرى او،لقب " كارمندشايسته فرهنگ جمهورى افغانستان" است كه در سال 1368 هجرى، شمسى از مقام رياست جمهورى افغانستان به وى اهدا شده است.

استاد علاوه بر همكارى با راديو تلويزيون افغانستان بعنوان معلم موسيقى درليسه مسلكى موزيك واستاد موسيقى در ديپارتمنت موسيقى پوهنځى هنرهاى پوهنتون كابل نيز همكارى هاى گسترده اى داشت.

در همين جا لازم ميدانم چند سطر نهايت ضرورى ديگرى را گر چه تكرار احسن است باز هم از اثر آقاى مددى ضرورتاً نقل قول كنم... استاد ننگيالى گفته بودند.... هنر مند واقعى بيش از آنكه چشم به جيب مردم داشته باشد بر جبين شان نگاه ميكند و... تا مكتب موسيقى به صورت اساسى در كشور داير نگردد، هيچ  اميدى براى انكشاف موسيقى افغانستان نبايد داشت...

نگارنده افتخار نزديكترين آشنائى را با استاد گرانمايه وطن  درسال 1354 حاصل كرد واين همان روز اولى بود كه ايشان با همراهى استاد مسحورجمال  و اسماعيل خان اعظمى و ديگر آماتوران  در ديپارتمنت موسيقى راديو افغانستان  واقع  شهر نو نغمه ْ اولين  آهنگم را برايم ساختند و خود استاد آنرا به چه زيبا ئى نواخت كه تا كنون در آرشيف هاى راديو تلويزيون كشور باقى است بعداً آهنگ مشهور ترين پشتو راثپت كردم بعنوان ( دانى، دانى) كه يكى از آهنگهاى  محلى وظن ما بود بخصوص نغمه  آنرا شخص استاد ننگيالى ساخت و آركستر رارهبرى ميكرد كه من ميخواندم، اين همكارى و آشنائى ، عميق وعميق تر شد تابه ايجاد اتحاديه هنر مندان كه بعداز آنكه استاد بحيث عضوشوراى مركزى آن اتحاديه انتخاب  شدند و من بحيث اولين مربى بخش موسيقى  ايفاى وظيفه ميكردم طبعاً روابط  كارى ما به اندازه  اى بود كه حد اقل درهفته يكبار تبادل  نظر و  مشوره ميكرديم ، استاد از لحاظ شخصى  آدم نهايت خوش برخورد، بزله گوى ومحترمى بود كه هيچگاهى در جبين شان كسى خم ابرو نديده باشد، استاد بپاس احترام متقابل  به هنر مندان اعم از جوان وپير درهر جائى كه نياز برايش پيداميشد صميمانه سهم ميگرفت، ايشان بمن اطمينان دادند كه در شب عروسى ات چون يك هنر مند هستى خودم ميآيم و مينوازم ...

 

       از آنجاييكه استاد ننگيالى يكى از نخبه ترين نوازنده گان ترومپت بودند از آغاز كار احمد ظاهر هنرمند مشهور كشور با ايشان دركليه كنسرتهايش همراهى ميكردند ، نغمات ايرا كه استاد براى احمد ظاهر مى نواخت وشكل آركسترى را كه احمد ظاهردرآن عصر ايجاد كرده بود يكى از نمونه ترين تيپ هاى خاص همان وقت اروپائى بود كه دركشور ما درخشش بى نظيرداشت استاد ننگيالى يكى از ركن هاى عمده و اساسى بشهرت رسانيدن احمد ظاهر نيز بود كه برعلاوه احمد ظاهر با ساير هنرمندان ديگر نيز به مهارت ودلگرمى مى نواخت و مى سرود وبعد ها هر يك از آواز خوانان آرزو داشتند كه در همر كابى استاد به استيژ باشند و به همين خاطر هم دربين هنر مندان كشور از عزت وحرمت فراوانى برخوردار بودند درسالهاى اخير كه در وطن بودند هميشه با همراهى استاد محمدحسين ارمان، استاد اسماعيل خان اعظمى ساكسفون نواز و استاد ملنگ نجرابى به كنسرتهاى پرداختند، استاد ننگيالى نيز از جمله نويسندگانى بود كه كتاب صد آهنگ محلى افغانستان را به رشته نوت و تحرير موسيقائى آورد و...

استاد ننگيالى همانطور يكه قبلاً  خوانديم بالاثر تشكيل يك خانواده ْ  نه نفرى در يك منزل واقع درقلعه  زمانخان  زندگى ميكردند كه شب هاى كنسرت درآن كوچه هاى تنگ و تاريك و پر از گل ولاى بمشكلاتى مواجه  بودندو دولت جمهورى ديموكراتيك افغانستان به اساس پيشنهاديه وزارت تحصيلات عالى و مسلكى و معارف و اتحاديه  هنر مندان و راديو تلويزيون براى ايشان يك باب  اپارتمان پنج  اتاقه  جديد العمار را درمكروريون سوم شهر كابل منظور وتا آخرين لحظات

بود وباش شان دركابل  در اختيارش گذاشت زيرا گاهگاهى درشهر وساير نقاط شهر به شكل كرايه نشین زندگى داشتند.

و ازين اقدام دولت جمهورى افغانستان استاد ننگيالى درپهلوى پرداخت امتيازات ديگرى چون معاش امتيازى لقب هنرمند شايسته افغانستان درحدود ماهوار مبلغ سه هزار افغانى برعلاوه ساير معاشات وحق الزحمه هايشان ، نهايت راضى وخشنود بنظر ميخوردند وهيچ گاهى ديده وشنيده نشده بود كه استاد بعداز سالهاى 1360 درمورد شكايتى داشته باشند.

صد حيف و افسوس كه روزگار مهاجرت و مشكلات ناشى از آن برايم موقع نداد كه درهنگام مريضى شان در شهر فرانکفورت از ايشان عيادت كنم، روزى خبر المناك مرگ اين هنرمند بزرگ افغانستان    شنيدم كه حتى مراسم تدفين وفاتحه گيرى هم بپايان رسيده بود.

روحشن را شاد، يادش راگرامى و در آرزوى آنكه روزى همايون ننگيالى ، بصير احمد ننگيالى وشکيلا ننگيالى فرزندان این هنرمند، اين  ابر مرد تاريخ موسيقى كشورما هم چنين افتخاراتى راثبت تاريخ موسيقى كشور كنيم اين صفحه را مى بندم و آرزو ميكنم روزى دركشور ما برسد كه مكتب هاى موسيقى بنام (استاد ننگيالى ) و استاد سرمست و جوايز هنرى براى نونهالان موسيقى افغانى داشته باشيم.

(این مطلب از صفحات  666 وبعدی  کتاب موسیقی(( ستاره های  آریانا، تالیف بشیر دژم )) تخلیص شده که به خاطر یاد بود ازین استادگرانمایه  وسالروز وفات شان ( 28.03.13) در صفحات اتحادیه هنرمندان موسیقی افغاسنتان وسایر وسایل اطلاعات جمعی کشور قابل نشر است  اصل متن با ضمایم ومدارک وتوضیحات بیشتر را در کتاب موسیقی ام دریافت کرده میتوانید.

 (بشیر دژم سرپرست اتحادیه هنرمندان موسیقی افغانستان)


March 27th, 2013


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسايل هنری